کابل کنترل (Control cable) یا فرمان یک مدل کابل چند رشتهای است که با اهداف مختلفی مثل اندازهگیری، حفاظت، کنترل سیگنالها و انتقال دادهها استفاده میشود. با استفاده از کابل کنترل، ارسال فرمان با هدف کنترل تجهیزات مختلف در بخش های صنعتی ممکن میشود. اما کاربرد این کابل تنها به این یک مورد خلاصه نمیشود؛ در ادامه این مطلب بهطور دقیق با ویژگی های کابل کنترل آشنا خواهیم شد.
کابل فرمان چیست؟
کابل فرمان یا همان کابل کنترل نوعی کابل چند رشتهای است که جهت انتقال سیگنال های آنالوگ و دیجیتال – در مجموعه انتقال داده – استفاده میشود. از جمله مهمترین ویژگی های این کابل در صنعت، میتوان به قابلیت انتقال سیگنال های گوناگون با ولتاژ کم اشاره داشت. این کابل معمولا از 2 الی 61 رشته ساخته شده و در قطر های گوناگونی تولید میشود. کابل فرمتان در آسانسور نیز استفاده زیادی دارد که در آن زمینه با نام تراول کابل به کار گرفته میشود؛ این کابل ارتباط میان کابین آسانسور و تابلو فرمان را برقرار میکند.
“نازکترین مدل کابل کنترل در اندازه 2.5 میلیمتری تولید میشود.”
همانطور که اشاره داشتیم این کابلها در انواع مختلفی تولید میشوند. از همین روی قبل از استفاده از این مدل کابل، باید میزان مداخلات الکترونیکی و مقاومت کابل در برابر مواد شیمیایی را مورد بررسی قرار دهید.
ساختار کابل فرمان
ساختار کابل فرمان از دو بخش هادی و عایق تشکیل میشود. اطلاعات دقیقتر این ساختار را میتوانید در زیر این متن مشاهده کنید.
- بخش مرکزی کابل (هادی): از جنس مس است و در انواع افشان، نیمه افشان و مفتول تولید میشود.
- عایق: این کابلها معمولاً دارای عایق پیویسی و تایپ D میباشند. همچنین در کابل کنترل نسوز از سیلیکون به عنوان عایق استفاده میشود.
- رنگ بندی کابل کنترل: کابل کنترل بر اساس تعداد رشته و نوع عایق از رنگبندیهای مختلفی تشکیل میشود.
انواع کابل فرمان
کابل کنترل (Control cable) در انواع شیلددار و ساده تولید میشود. برخی از آنها دارای آرمودار و برخی فاقد آرمور هستند. این کابلها میتوانند افشان، نیمه افشان یا مفتولی باشند. برخی از کابل های کنترل نسوز بوده و در برابر آتشسوزی مقاوم میباشند. در ادامه بهطور دقیقتر با انواع کابل کنترل آشنا خواهیم شد.
انواع کابل کنترل براساس عایق
به عنوان رایجترین عایق مورد استفاده در کابل فرمان، میتوان به عایق پیویسی اشاره داشت که در بازه دمایی 5 تا 40 سانتیگراد قابل استفاده میباشد. دومین مدل رایج عایق سیلیکون رابر است که در بازه دمایی منفی 50 تا مثبت 200 سانتیگراد استفاده میشود.
انواع کابل کنترل بر اساس نوع هادی
کابل کنترل (Control cable) در 3 نوع افشان، نیمه افشان و مفتول قابل استفاده است. کابل کنترلی که دارای هادی افشان است، از هادی مسی نرم کلاس 5 و آنیل شده به دست آمده که از بیشترین کاربرد در صنایع مختلف برخوردار میباشد. کابل فرمان افشان در سیستم برق شهری یا سیمکشی ساختمان به وفور استفاده میشود. تعداد رشته های این کابل بین 2 تا 40 رشته متغیر است. اندازه آن نیز اغلب در بازه 0.5 تا 2.5 میلیمتر مربع میباشد.
انواع کابل کنترل بر اساس شیلد
کابل های کنترل بر اساس شیلددار بودن یا فاقد شیلد بودن در دو دسته مختلف تولید میشوند. کابل کنترل شیلددار حاوی هادی مسی است و ولتاژ آن بین 300 تا 500 ولت میباشد. کابل های شیلددار از لحاظ تعداد رشته و سطح مقطع، در انواع مختلفی تولید میشوند. شایان ذکر است که بدانیم این مدلها از مقاومت بینظیری برخوردار میباشند.
انواع کابل فرمان بر اساس زره یا آرمور
کابل فرمان زره دار یا کابل مسلح به عنوان یک مدل بسیار مقاوم در صنعت استفاده میشود. این کابل از حفاظ فولادی با آمور تشکیل شده است و دارای حفاظت مکانیکی و فیزیکی بالایی میباشد.
کاربرد های کابل کنترل
- مناسب استفاده برای اتصالات تجهیزاتی که مدام در حال حرکت هستند
- برای استفاده در خطوط تولید، مونتاژ اتوماتیک و دستی
- استفاده در اتصالات انواع ماشین و دستگاه های گوناگون
- استفاده در پست های فشار قوی و پرقدرت نیروگاه برق
- استفاده در امکانی که به انعطافپذیری بالایی نیاز است
- برای امکانی که کابل ثابت اما تحت فشار است
- استفاده در دستگاه های نساجی و چاپ
- استفاده در ربات های ثابت و متحرک
- در کابلکشی و ساخت آسانسور
- استفاده در تسمهنقالهها
تفاوت کابل کنترل و ابزار دقیق
برخی از افراد کابلهای ابزار دقیق و کابل کنترل را در دسته بندی یکسانی قرار میدهند، این در حالی است که این کابلها دارای تفاوتهایی هستند که باید به آنها توجه نمود. از جمله مهمترین تفاوتهای کابل کنترل و ابزار دقیق عبارت هستند:
- تفاوت در تعداد رشتهها: اساساً تعداد رشتههای کابل کنترل بیشتر است.
- ولتاژ: کابل های کنترل در مواردی با ولتاژ بالا کاربرد دارند، در صورتی که کابل های ابزار دقیق اصولاً برای ولتاژ پایین طراحی شدهاند.
- نحوه قرارگیری کابلها: قرارگیری کابل ابزار دقیق به طور زوج است، اما کابل کنترل به صورت هستهای اجرا میشود.
- شیلد: کابل های ابزار دقیق برای محافظت در مقابل کوپلینگ القایی به شیلد نیاز پیدا میکنند. اما کابل های کنترل جهت کارکردن در ولتاژهای بالا معمولاً نیازی به شیلد ندارند، بلکه شامل تدابیر دیگری میشوند.
مزایای کابل کنترل
استفاده از کابل کنترل احتمال آسیب دیدن تجهیزات و دستگاههای خط تولید را شدیداً کاهش میدهد، چرا که این کابلها نه تنها با مقاومت بالایی در برابر نوسانات سیگنالی تولید میشوند، بلکه از قابلیت انتقال سیگنالهای ضعیف نیز برخوردار میباشند.
کابل فرمان به طور قابل توجهی باعث صرفه جویی در هزینهها میشود. به عبارت دقیقتر کابل کشی این محصول در اکثر موارد بدون نیاز به تخریب مسیر انجام میشود. این ویژگی از هزینههای اضافی خواهد کاست.
استفاده از کابل کنترل در تیرهای برق قدیمی که امکان نصب کابل جدید در آنها وجود ندارد نیز بسیار کاربردی بوده و میتوان با استفاده از این کابل به ظرفیت آنها اضافه نمود.
از دیگر مزایای کابل کنترل عبارت هستند از:
- امکان استفاده در انواع شرایط جوی به دلیل عایق بندی مناسب
- امکان استفاده به صورت زمینی و هوایی به جهت توزیع برق
- محافظت از تجهیزات و دستگاهها در برابر نوسانات سیگنال
- قابل استفاده در نوع زره دار برای افزایش مقاومت فیزیکی
- سهولت بالا در نصب برروی سینی، داخل کانال و…
- دارای عمر طولانی، بدون نیاز به تعویض کابل
- افزایش دهنده ظرفیت تیر برقهای قدیمی
- استفاده از متدهای مختلف کابل کشی
- تنوع و راحتی کار با کابل کنترل
- مقاومت بالا در برابر حرارت و دما
- مقاوم در برابر خوردگی
راهنمای انتخاب و خرید کابل کنترل
در ادامه این مطلب به موارد مهمی که در هنگام خرید کابل فرمان باید به آنها توجه نمود اشاره میکنیم:
- به دلیل حساسیت بالا در سیگنال های کنترلی، کابل فرمان به محافظ هایی همچون شیلد و آرمور نیاز دارد. نوع مناسب محافظ باید بر حسب مدل و محل استفادهی کابل کنترل انتخاب گردد.
- عایق XLPE از مقاومت حرارتی بیشتری نسبت به PVC برخوردار است، بنابراین در صورت نیاز به استفاده از کابل فرمان در شرایطی که تنشهای حرارتی زیادی ساکن است، کابلی با عایق XLPE انتخاب مناسبتری خواهد بود، همچنین این نوع کابل دارای تلفات دی الکتریک کمتری نیز میباشد.
- در اماکنی که نیاز به مراقبت از کابل در مقابل میدانهای الکترومغناطیسی وجود دارد، استفاده از کابل فرمان شیلددار انتخاب بسیار مناسبی است. همچنین جهت محافظت از کابل در برابر نیروهای مکانیکی نیز میتوانید از نوع آرموردار این کابل استفاده کنید. در صورت نیاز به هر دو محافظ میبایست از کابل کنترل حاوی شیلد و آرمور استفاده شود.
سخن پایانی
فروشگاه الکترونیکی فازمتر ارائهدهنده بهترین و باکیفیتترین خدمات در زمینهی فروش انواع سیم از جمله کابل فرمان، کابل افشان مسی، سیم آلومینیوم، سیم مفتول مسی، سیم مسی افشان و… میباشد.
