سوختن ترانسفورماتور (Transformer burning) یک اتفاق غیرممکن نیست، خرابی این دستگاه به پرداخت هزینه بالای تعمیر و خاموشی تحمیل شده طولانی مدت منجر می‌شود. اما می‌توان با نگهداری صحیح از ترانسفورماتور، از آسیب‌دیدگی آن جلوگیری نمود. در ادامه این مطلب به علل رایج خرابی این دستگاه می‌پردازیم و روش های پیشگیری از آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
علل سوختن ترانسفورماتور
معمولاً آسیب‌دیدگی یا سوختن ترانسفورماتور پیامد سه عامل مختلف یعنی اضافه ولتاژ، دمای داخل ترانس و ضربات مکانیکی می‌باشد. هر یک از این سه حالت نیز می‌توانند به قطع شدن هادی های ترانس و یا هادی شدن عایق ترانس منجر شوند. در ادامه این مطلب به 9 دلیل رایج سوختن ترانسفورماتور می‌پردازیم؛ با ما همراه باشید.
اضافه بار
اگر به هر دلیلی از جمله زیاد شدن بار شبکه یا نشت روی مقره ها و هادی ها بار ترانس بیش از حد زیاد شود، به ازدیاد جریان هادی های ترانس منجر می‌شود و این مشکل نیز تلفات اهمی ترانس را افزایش می‌دهد. در نتیجه حرارت تولیدی از حرارت تبادلی بیشتر می‌شود و امکان دفع آسان آن نیز وجود نخواهد داشت، همین موضوع ممکن است به خرابی یا حتی سوختن ترانسفورماتور ختم شود.
نشت روغن یا نفوذ رطوبت
اگر سطح روغن دستگاه کاهش یابد و به جای آن هوا در داخل تانک ترانس نفوذ کند، به بروز قوس در ترانس منجر می‌شود و در نتیجه خرابی به بار می‌آرود. علت آن نیز این است که استقامت الکتریکی هوا پایین‌تر از روغن می‌باشد. همچنین وجود ذرات آب در روغن به شدت استقامت الکتریکی دستگاه را کاهش می‌دهد و منجر به بروز قوس در روغن ترانس می‌شود.
آلودگی روغن
فراموش نکنیم که روغن مورد استفاده در ترانس بین هادی‌ها و هسته مدام در گردش است. در این بین کهنه شدن روغن و همچنین ترکیب آن با ذرات کنده شده از دیواره‌ها، از جمله عواملی هستند که منجر به کاهش استقامت الکتریکی روغن می‌گردند.
اضافه ولتاژ
طراحی ترانس‌ها به نحوی صورت گرفته که بتوانند برای مدت زمان کوتاهی اضافه ولتاژها را تحمل کنند؛ اما با افزایش اضافه ولتاژها شاهد اشباع رفتن هسته، ایجاد هارمونیک بالای فرکانس نامی و در نتیجه تلفات هسته خواهیم بود. این مشکل باعث داغ کردن ترانسفورماتور و افزایش احتمال آسیب دیدن عایق می‌شود. در نتیجه احتمال سوختن ترانسفورماتور نیز به همان میزان افزایش می‌یابد.
اضافه ولتاژ های گذرا
اضافه ولتاژهای گذرا در شبکه معمولاً به دو شکل مختلف پدیدار می‌گردند. در حالت اول به شکل صاعقه نمایان می‌شوند که اضافه ولتاژ خارجی است و در حالت دوم به شکل کلیدزنی که اضافه ولتاژ داخلی محسوب می‌شود. اگر تعداد این ولتاژها زیاد باشند و خصوصاً حدود ولتاژ های آنها نیز بالا باشد، به افزایش دمای ترانس یا ایجاد قوس از سر ترانس منجر می‌گردند، چنین مشکلاتی نیز باعث تخریب عایق و در نهایت سوختن ترانسفورماتور می‌شوند.
افزایش دمای محیط
مبحث میزان کاهش قدرت به ازای افزایش درجه حرارتی، موردی است که همیشه توسط سازنده دستگاه تعیین می‌گردد و باید به آن توجه خاصی نشان داد. چرا که افزایش دمای محیط می‌تواند ابتدا به آسیب‌دیدگی دستگاه و سپس سوختن ترانسفورماتور منجر گردد.
بروز جرقه یا هارمونیک در ولتاژ اولیه
زمانی که به هر دلیلی ولتاژ با هارمونیک همراه شود باعث ایجاد فلو های متناظر در هسته ترانس می‌گردد. این هارمونیک های فرکانس بالا نیز باعث بالا رفتن تلفات فوکو و هیسترزیس در هسته می‌شوند. افزایش حرارت ناشی از همین مشکل باعث آسیب‌دیدگی دستگاه و گاهی سوختن ترانسفورماتور می‌شود!
پارگی هادی های ترانس
در برخی موارد دیده شده است که حمل نامناسب ترانس، باعث پاره شدن هادی های آن شده است. اگر دقت بیشتری در خصوص حمل این دستگاه انجام گیرد می‌توان از بروز این مشکل جلوگیری کرد. همچنین با استاندارد نمودن اتصالات ورودی و خروجی ترانسفورماتور، می‌توان از پارگی هادی‌ها به علت اتصال کوتاه در سیم‌پیچی اولیه یا ثانویه ترانس جلوگیری کرد.
عمر بالای دستگاه
با افزایش عمر ترانس، عایق خشک آن به شکلی خاصیت اولیه خود را از دست می‌دهد که حتی با تعویض روغن نیز به حالت اولیه خود برنمی‌گردد. در چنین زمانی احتمال سوختن ترانسفورماتور به اوج خود می‌رسد. در نهایت شایان ذکر است که بدانیم عمر مفید این دستگاه توسط شرکت سازنده اعلام می‌گردد و قابل استعلام می‌باشد.
از دیگر علل رایج سوختن ترانسفورماتور
تا اینجای مقاله با برخی از دلایل رایج سوختن ترانسفورماتور آشنا شدیم. در متن ذیل می‌توانید دیگر علل رایج سوختن ترانسفورماتور را نیز بررسی نمایید:
- عدم حفاظت مناسب ترانس در برابر اضافه‌بار و اتصالی های شبکه
- کهولت و ضعف دستگاه به علت بهره‌برداری نامناسب
- عدم بازدید و آزمایش به موقع ترانسفورماتور
- طولانی بودن شعاع تغذیه و اتصالی نقاط دور
- خطای سیم‌پیچی‌ها
- خطای تب چنجر
سخن پایانی
فروشگاه الکترونیکی فازمتر ارائه‌دهنده بهترین و باکیفیت‌ترین خدمات در زمینه‌ی فروش انواع سیم و کابل، یراق‌آلات و همچنین ترانسفورماتورهای خشک و روغنی می‌باشد.
