انواع سیم پیچ ترانسفورماتور (Transformer winding) با توجه به کاربردی که دارند در مدل های مختلفی مثل مارپیچ، استوانه‌ای، دیسک و… تولید می‌شوند. این سیم پیچ ها را می‌توان در گروه های زیادی طبقه‌بندی کرد و این مقاله نیز با چنین هدفی تولید شده است. در ادامه این مطلب به معرفی انواع سیم پیچ ترانسفورماتور خواهیم پرداخت.
انواع سیم پیچ ترانسفورماتور
در مجموع انواع سیم پیچ ترانسفورماتور در دو نوع عمده تولید می‌شوند که عبارت هستند از:
- سیم پیچ ترانسفورماتور هسته‌ای: در انواع سیم پیچ ترانسفورماتور هسته‌ای، سیم پیچ اولیه پیچیده می‌شود و سیم پیچ های ثانویه بر روی پایه های خارجی قرار داده می‌شوند.
- سیم پیچ ترانسفورماتور زره‌ای: در نوع سیم پیچ ترانس زره‌ای، سیم هر دو پیچ های اولیه و ثانویه را بر روی پایه های داخلی قرار می‌دهند.
انواع سیم پیچ ترانسفورماتور در نوع هسته ای
در تولید سیم پیچ هسته‌ای عوامل مختلفی مثل مقدار نامی جریان، حد افزایش دما، ظرفیت اتصال کوتاه، ولتاژ افزایش یافته، امپدانس، امکانات حمل‌ونقل و… در نظر گرفته می‌شود. در ادامه انواع سیم پیچ ترانسفورماتور نوع هسته‌ای را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
1-سیم پیچ استوانه ای
یکی از انواع سیم پیچ ترانسفورماتور مدل استوانه‌ای است که از نوع لایه‌ای بوده و به صورت رسانای گرد یا مستطیل استفاده می‌شود. سیم پیچ های استوانه‌ای از نوع ولتاژ کم هستند که برای حداکثر 6.6 کیلو ولت تا 600-750 کیلو ولت آمپر و جریان نامی بین 10 تا 600 A استفاده می‌شوند.
2-سیم پیچ مارپیچی یا حلزونی
سیم پیچ های مارپیچ در ولتاژ کم و ترانس هایی با ظرفیت بالا (در جایی که جریان بالایی وجود دارد) استفاده می‌شوند. لازم به ذکر است که اساساً تعداد دور این سیم پیچ ها کمتر می‌باشد. انواع سیم پیچ حلزونی:
- سیم‌پیچ حلزونی تک: در هر سیم پیچ تک حلزونی، تنها یک لایه از دور های سیم پیچ کار شده است.
- سیم‌پیچ حلزونی دوبل: سیم پیچ حلزونی دوبل به کاهش تلفات جریان گردابی در رسانا منجر می‌شود و این مهمترین مزیت این مدل به شمار می‌رود.
- سیم‌پیچ حلزونی- دیسکی: در انواع سیم پیچ دیسکی نوارهای موازی به‌طور متصل به همدیگر در یک جهت شعاعی قرار می‌گیرند تا بتوانند عمق شعاعی کل سیم پیچ را اشغال نمایند.
3-سیم پیچ حلزونی چند لایه
از این مدل برای ولتاژ بالا (110 کیلو ولت و بالاتر از آن) استفاده می‌شود. این نوع سیم پیچ ها دارای چندین لایه استوانه‌ای – به‌طور متمرکز – هستند و به شکل سری متصل می‌شوند. اصولا لایه های بیرونی را از لایه‌های داخلی کوتاه‌تر می‌کنند تا ظرفیت خازنی به‌طور یکنواخت توزیع شود. این سیم پیچ ها موجب بهبود رفتارهای پرتنش ولتاژی ترانسفورماتور می‌شوند.
4-سیم پیچ متقاطع
نوع متقاطع یکی دیگر از انواع سیم پیچ ترانسفورماتور است که برای سیم‌پیچ‌های ولتاژ بالا در ترانسفورماتورهای کوچک استفاده می‌شود. هادی موجود در این سیم پیچ به شکل سیم یا نوار های پوشیده از کاغذ طراحی شده است. سیم پیچ متقاطع در مقایسه با سیم‌پیچ استوانه‌ای از مقاومت بالاتری برخوردار است. همچنین سیم پیچ ترانسفورماتور متقاطع، هزینه نیروی کار بیشتری مصرف می‌کند.
5-سیم پیچ دیسکی و دیسکی پیوسته
سیم پیچ دیسکی و دیسکی پیوسته اساساً در ترانسفورماتور هایی با ظرفیت بالا کاربرد دارند. دیسک های این مدل از طریق صفحه های پرس شده از یکدیگر جدا می‌شوند. در مجموع قدرت محوری مکانیکی بیشتر و همچنین قیمت ارزان، از جمله مهمترین مزایای مدل دیسکی و دیسکی پیوسته به شمار می‌رود.
انواع سیم پیچ ترانسفورماتور در نوع زره ای
یکی از رایج‌ترین مدل های قابل استفاده در انواع سیم پیچ ترانسفورماتور زره‌ای نوع ساندویچی است. از جمله مهمترین مزایای استفاده از سیم‌پیچ نوع زره‌ای عبارت است از:
- مقاومت بالا در برابر اتصال کوتاه
- استحکام دی‌الکتریک بالا
- طراحی بسیار قابل‌اعتماد
- کنترل عالی از شار نشتی
- خنک‌کنندگی کارآمد
- مقاومت مکانیکی بالا
- طراحی انعطاف‌پذیر
- اندازه جمع‌وجور
نحوه اتصال سیم پیچ اولیه و ثانویه در ترانس
اصولا از نظر فیزیکی سیم پیچ اولیه و ثانویه با یکدیگر در ارتباط الکتریکی نیستند، به عبارتی رسانایی خاصی جهت اتصال این دو سیم پیچ وجود ندارد. از همین روی هر دوی آنها به دور هسته‌ای پیچیده می‌شوند که قادر به اشتراک یک میدان مغناطیسی بین این دو سیم می‌باشد.
سخن پایانی
فروشگاه الکترونیکی فازمتر ارائه‌دهنده بهترین و باکیفیت‌ترین خدمات در زمینه‌ی فروش انواع سیم و کابل های مسی و آلومینیومی، انواع یراق‌آلات و ترانسفورماتورهای روغنی و خشک می‌باشد.
