تخلیه الکتریکی جزئی یا همان Partial Discharge که به اختصار PD گفته می‌شود در مهندسی برق یک رخداد شکست دی الکتریک در ناحیه های نسبتاً کوچکی از عایق است. این پدیده در هر محیطی اعم از گاز، مایع و حتی جامد اتفاق می افتد. در واقع تخلیه جزیی یکسری جرقه‌های بسیار کوچک است که معمولاً در نقاطی با شدت میدان بزرگ رخ می‌دهد.
این جرقه ها بیشتر در تجهیزات فشار قوی مثل موتورها، ترانسفورماتورها و همچنین ژنراتورها، کابل ها و حتی سرکابل ها و مفصل ها ایجاد می‌شود. علت اصلی تخلیه الکتریکی جزئی افزایش شدت میدان عایق به اندازه چندین کیلو ولت بر میلیمتر و همچنین نوع ساختار عایقی است.
اثرات تخلیه الکتریکی جزئی
از آنجایی که تخلیه جزئی نوعی جرقه‌های بسیار ریزی در اندازه های میکرونی است. بنابراین تخلیه جزئی اثرات متعددی را از خود ایجاد می‌کند. از این رو شما از طریق حسگرهای مخصوصی می توانید این پدیده را متوجه شوید. برخی از این اثرات عبارتند از:
- اثر نوری
- اثر صوتی
- اثر حرارتی
- اثر فراصوتی
- اثر شیمیایی
- اثر الکتریکی
- اثر الکترومغناطیسی
انواع تخلیه جزئی
دقت کنید تخلیه الکتریکی جزئی به ۳ نوع اصلی دسته بندی می‌شود:
- تخلیه جزیی داخلی یا همان Internal که همیشه درون عایق تجهیزات الکتریکی رخ می‌دهد.
- تخلیه جزیی سطحی یا همان Superficial که بیشتر در قسمت سطح بیرونی عایق تجهیزات تشکیل می‌شود.
- تخلیه جزیی کرونا یا همان Corona که اغلب میان سطح بیرونی هادی تجهیزات با گازهای اطراف آن اتفاق می افتد.
علت بروز تخلیه الکتریکی جزئی چیست؟
دلیل اصلی بروز تخلیه الکتریکی جزئی خصوصاً تخلیه جزیی داخلی در سرکابل و مفصل ها بالا رفتن شدت میدان الکتریکی و همچنین وجود حفره های کوچک است. البته دلایل دیگری مثل:
- وجود ناخالصی
- ضعف در عایق
- وجود آلودگی در محیط موقع نصب
- اشتباه در نصب کردن کابل یا مفصل
- عدم یکنواختی در ناحیه های مختلف عایق
- وجود ذرات آلودگی در قسمت هایی از عایق
می تواند باعث بروز تخلیه جزئی شود. بنابراین در اثر وقوع تخلیه الکتریکی جزیی عایق ضعیف می‌شود و به مرور زمان آسیب های وارد آمده به عایق تشدید خواهد شد. در نهایت شکست عایق پدید می آید. پس تا حد ممکن باید از ایجاد و تشدید جزئی جلوگیری کرد تا عایق بیشترین طول عمر را داشته باشد.
روش های تشخیص تخلیه جزئی
روش های تست و تشخیص تخلیه الکتریکی جزیی متفاوت است. ولی یک روش اصلی برای بررسی این پدیده تست در محیط های آزمایشگاهی است. روش دیگر اندازه گیری مقدار تخلیه جزیی از طریق تست های آنلاین است. ولی از آنجایی که این پدیده عامل مهمی در پیر شدن عایق و حتی شکست عایق به شمار می آید.
مطمئناً تخلیه الکتریکی جزیی مشخصه ای است که با کمک آن می توانید با ارزیابی و پایش دوره ای آن وضعیت سیستم عایق تجهیزات مختلف را بررسی کنید. پس برای تشخیص تخلیه الکتریکی جزئی باید چندین مشخصه فیزیکی را تشخیص دهید مثل:
- امواج فراصوتی
- پالس های الکتریکی
- امواج الکترومغناطیس فرکانس رادیویی
- واکنش های شیمیایی دورن هیدروژن امواج نوری
- واکنش های شیمیایی درون گازهای خنک کننده هوا
سخن پایانی
اگر چه تخلیه جزیی به ۳ حالت رخ می‌دهد. ولی به طور کلی تخلیه الکتریکی جزئی PD جزو تخلیه هایی بسیار کوچکی است که اغلب در عایق های الکتریکی رخ می‌دهد. بنابراین نمی‌توان در بیشتر مواقع این جرقه‌های بسیار ریز را از بیرون عایق مشاهده کرد. در نتیجه به مرور زمان عایق را تخریب می‌کند و باعث شکست عایقی در تجهیزات الکتریکی می‌شود. از این رو به شما پیشنهاد می‌دهیم برای خرید کابل، مفصل و همچنین خرید سرکابل، ترانسفورماتورهای فشار قوی و سایر لوازمات الکتریکی به فروشگاه الکترونیکی فازمتر مراجعه کنید تا بتوانید محصول مورد نظرتان را در بهترین کیفیت و مناسب ترین قیمت به دست آورید.
